تفسیر نقاشی کودکان

تفسیر نقاشی کودکان

نقاشی زبان فرزند است. بسیاری از کودکان ناخواسته آنچه که حس می‌کنند ولی قادر به بیانش نیستند را در نقاشی‌هایشان نشان می‌دهند. به بیان دیگر، نقاشی‌ای که فرزند در عرض یک ساعت می‌کشد، می‌تواند حاوی پیام‌ها و نشانه‌های ارزشمندی درباره مشکلات او باشد که ممکن است با صدها ساعت صحبت قابل دستیابی نباشند. پس لطفا این‌بار که فرزندتان نقاشی‌اش را به شما نشان می‌دهد، به جای اینکه با بی‌حوصلگی فقط نگاهی به آن بیندازید و آن را در گوشه‌ای رها کنید، با صبر و حوصله به آن نگاه کنید و درباره معنای آن با فرزندتان گفت‌وگو کنید. خواهید دید که با این‌کار به نکته‌هایی در مورد کودکتان پی خواهید برد که تا به حال حتی به آن فکر هم نکرده بودید.  

در تفسیر نقاشی کودکان باید از کجا شروع کنیم؟

آدمی که توسط فرزند کشیده شده یا خود اوست یا کسی است که به منظور او اهمیت ویژه‌ای دارد. اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، جنبه‌های کلی نقاشی است. به عنوان نمونه باید توجه کنید که آدم در کجای کاغذ کشیده شده و ابعاد آن چگونه است، قرینگی رعایت شده یا خیر و.... نکته مهم دیگر توجه به خطوطی است که فرزند هنگام ترسیم از آنها استفاده کرده است. پررنگی و کمرنگی خطوط، جا انداختن‌ها و حذف کردن‌ها، کلفتی و نازکی خطوط همه و همه معنا دارند و باید به آنها توجه کرد. در کل لرزش خطوط و منقطع بودن آنها، تکرارها و پاک کردن‌های زیاد علامت نبود اعتماد‌به‌نفس و کمبود عزت‌نفس است. گاهی فرزند اندام‌های خاصی را پررنگ و کلفت یا متفاوت می‌کشد که این مساله می‌تواند به معنی تعارضی باشد که فرزند با این نواحی خاص دارد.

به برخی از این معانی اشاره می‌کنید؟

‌خطوط پررنگ و ضخیم تمایل به لذت‌جویی است ولی درصورتی که خطوط آنقدر با فشار کشیده شده باشند که به نظر برسد کاغذ درحال پاره شدن است، ممکن است علامت نارضایتی و پرخاشگری و اعتراض باشد. از طرف دیگر خطوط نازک و کمرنگ علامت حساس و ملایم بودن فرزند است و گاهی نیز می‌تواند علامت کمرویی و عدم اعتماد به نفس باشد. خطوط راه‌راه و موازی علامت اضطراب هستند و سایه زدن‌های خاکستری ممکن است نشان از افسردگی داشته باشند. درصورتی که فرزند بیشتر از خطوط شکسته و زاویه‌دار استفاده کرده، باید به نشانه‌های خشم، ناآرامی و مردانگی دقت کنید و درصورتی که آدمک را با خطوط منحنی و نرم کشیده، می‌تواند علامت ملایمت و انعطاف‌پذیری او باشد.

از اجزای صورت در یک نقاشی هم می‌توان معنای مشخصی را دریافت کرد؟

سر بزرگ، علامت غرور و خود دوست‌داری است و برعکس، سر کوچک علامت انتقاد از خود و گاهی ناامیدی و افسردگی است. چشمان بزرگ می‌تواند علامت برونگرایی باشد ولی از طرف دیگر دیده شده، کودکانی که مدام در معرض چشم غره رفتن‌های اطرافیانشان هستند چشم‌ها را بزرگ‌تر از معمول می‌کشند. کودکان شکاک و بی‌اعتماد هم چشم‌ها را بزرگ می‌کشند. چشمان کوچک، برعکس، علامت درونگرایی فرزند است. درصورتی که فرزند روی کشیدن مژه‌ها و ابروها تاکید کرده و وقت زیاد به منظور کشیدن جزییات آنها صرف کرده باشد، ممکن است علامت دلمشغولی با زیبایی یا وسواس باشد. لب‌های پهن و کلفت و دیده شدن دندان‌ها با پرخاشگری مرتبط است و لب‌های نازک و خطی علامت اضطراب و تنش است. درصورتی که کودکی دهان را به صورت یک دایره کوچک بکشد، ممکن است علامت شخصیت وابسته یا تاثیرپذیر او باشد. گردن بلند و ظریف علامت میل به مهارکردن و همچنین میل به بزرگتر یا برتر شدن است و گاهی نیز می‌توان آن را به‌عنوان علامت جاه‌طلبی و تکبر تلقی کرد.

توجه داشته باشید که گاهی نقاشی فرزند جنبه جبرانی دارد؛ یعنی فرزند درست آنچه را که متضاد احساس واقعی‌اش است، می‌کشد؛ به عنوان نمونه کودکی که می‌ترسد، یک ابرقهرمان می‌کشد یا کودکی که اعتماد ‌به نفس پایینی دارد، یک آدمک بزرگ افراطی با خطوط پررنگ می‌کشد.

منبع: دکتر محمود برجعلی روان‌شناس و عضو هیات ‌علمی دانشگاه خوارزمی